■ حوض سلطان؛ بهشتی از نمک بخش عمومی

حوض سلطان؛ بهشتی از نمک

معمولاً کسی از زیبایی‌های شوره‌زار حرفی نمی‌زند. اما می‌خواهیم در این سفر یک روزه به شما نشان دهیم که این طرز تفکر خیلی هم صحیح نیست. خودتان را به چند کیلومتر آنسوتر از پایتخت برسانید.

 

دریاچه نمک حوض سلطان در ۴۰ کیلومتری شمال قم و ۸۵ کیلومتری جنوب تهران و در حاشیه بزرگراه خلیج فارس قرار دارد. این دریاچه که به دریاچه ساوه، قم و دریاچه شاهی هم معروف است، مساحتی حدود ۲۴۰ کیلومتر مربع دارد.

جالب آنکه وسعت و شکل دریاچه متناسب با ورود آب و میزان بارندگی آن درفصول مختلف سال متفاوت است. درمواقع بارندگی و ذوب برف‌های ارتفاعات اطراف چون بر میزان آب ورودی افزوده می‌شود، وسعت آن زیاد و در غیر از این ایام، وسعت آن کم می‌شود. بدین ترتیب سطح آب دریاچه پیوسته در نوسان است.

 

این دریاچه از دو چاله جدا از هم تشکیل شده‌است. چاله غربی به نام حوض سلطان و چاله شرقی به نام حوض مره‌ است که به‌وسیله یک آبراهه به هم وصل می‌شوند. در فصول پر آب ابتدا چاله مره پر می‌شود و سپس آب اضافی وارد حوض سلطان می‌شود.

 

حوض سلطان در سال ۱۸۸۳ میلادی و بر اثر ساخت جاده شوسه تهران قم تشکیل شد.

 

مطالعات نشان داده است که رسوبات حوض‎سلطان بیشتر از نوع گچ و نمک، مارن و رس است. بررسی‎های لرزه‎نگاری و حفاری نیز نشان داده که نمک تا عمق 46 متر وجود دارد.

با توجه به اهمیت حفاظت و حیات تالاب حوض سلطان از تعرض سودجویان و ناآگاهان محیط زیست و ترمیم خسارات وارد شده به پوشش گیاهى، این منطقه در سال 88 به مدت پنج سال به عنوان منطقه شکار ممنوع معرفی شد.

 

حیواناتی سخت‌جان

هوبره، انواع کبوتر و... و پرندگان مهاجر نظیر غاز خاکستری، آنقوت، لک لک، انواع عقاب و غیره را می‌توان در زمره این پرندگان جای داد. در منطقه پستاندارانی نیز از قبیل خرگوش، موش صحرایی، روباه و گاهی آهو دیده می‌شوند. در میان خزندگان منطقه حضور مارها و سوسمارها که در کنترل بیولوژیک آفات نقش دارند، بارز است. انواع عنکبوت، رتیل، موریانه و مورچه های کمیاب در اطراف دریاچه گسترده هستند.

 

مطالعات انجام شده، حضور پر تعداد و متنوع انواع باکتری‌های نمک دوست را در خاک‌های منطقه نشان می‌دهند که برخی از انواع موجود بنابر شواهد اولیه منحصر به فرد بوده و خصوصیات ژنتیکی و فیزیولوژیکی ویژه انتظار حضور آنزیم‌ها، آنتی بیوتیک‌ها و فرآورده‌های ارزشمند میکروبی در آنها وجود دارد. وجود انواع دیاتوم‌ها (جلبک‌های تک سلولی) به عنوان اولین تولیدکنندگان غذا در اکوسیستم‌های آبی در آب‌های شور منطقه قابل تامل است.

 

تاریخچه دریاچه

 

در مفاتیح‌الجنان در خصوص سفر شاه عباس به مشهد از جاده ابریشم به شکار در جنگل‌های کویر دریاچه نمک یادی کرده‌است که نشان می‌دهد که درختان را برای سوخت و ساخت آجر وکاشی مساجد و ابنیه‌های اصفهان و یزد و کاشان بکار برده‌اند و کویر را برای ما به ارث گذاشتند. جهانگردان زیادی به نام این دریاچه اشاره کرده‌اند که از آن جمله می‌توان به مارکوپولو, لرد کرزن و... اشاره کرد.

لوازم ضروری

کارت شناسایی، داروهای شخصی، لیوان، قاشق، چنگال، قمقمه آب، کفش پیاده روی، کوله یک روزه، کلاه و عینک آفتابی، زیرانداز، لباس گرم و بادگیر.

لوازم پیشنهادی

گتر، دستکش، دوربین عکاسی و دفترچه بیمه.